Wellington Z1251 bij Sint-Joris - Nieuwpoort

De Wellington van Sint-Joris

Sivyer Turnock liet zich in 1941 nog enkele malen fotograferen met zijn ouders, broers en zussen in de tuin van het ouderlijke huis in het Australische stadje Tweed. Zijn toen elfjarige neef Douglas herinnert zich : "Na zijn schooltijd in Chinderah zou Oom Siv bananenboer worden. Hiervoor ging hij in de heuvels wonen, tijdens het weekend keerde hij terug naar zijn familie. Ik trok samen met hem in de heuvels, naar zijn bananenplantages en staarde naar de kabels waarheen de trossen bananen naar het dal gestuurd werden. Na zijn dagtaak op de boerderij studeerde hij een cursus boekhouden. Ik herinner me dat ik bij het slapen gaan erg stil moest zijn omdat Oom Siv zijn laatste examen aan het studeren was. Hiervoor werd hij geholpen door onze dominee, Hopwood Evans, een ingeweken Welshman en een veteraan van de Eerste Wereldoorlog.

Maar de oorlog besliste er anders over. Op 28-jarige leeftijd moest ook hij zijn steen bijdragen. Eigenlijk haatte hij die oorlog, hij haatte het dat hij erheen moest gaan. Maar hij vond het niet eerlijk dat al die jonge mensen moesten gaan terwijl hij thuis zou moeten blijven. Naar zijn eigen zeggen trok hij naar de oorlog om de vrouwen rondom hem te beschermen : zijn moeder, zijn zus en het meisje dat hij eens hoopte te huwen. Oom Siv was erg groot, en ik herinner me hoe trots ik was toen hij bij zijn afscheid een korte toespraak hield voor de familie, waarna iedereen begon te applaudiseren.

Ik zag hem voor de laatste maal toen mijn vader hem samen met zijn ouders naar Chinderah bracht om de trein te nemen naar Sydney.

Achteraan de tuin stond een grote struik. "Als die tak ons tuinhuisje reikt, dan keer je terug", zei z'n moeder."

Na een opleiding in Canada ging Siv Turnock naar Groot-Brittannië waar hij zijn training als bombardementspiloot zou aanvullen, om tenslotte in het kersverse 460 'Australian' Squadron ingedeeld te worden.

Na het turbulente jaar 1940 werden immers ook enkele Australische Squadrons in de rangen van het Bomber Command gevormd. De eerste Australische eenheid was het 460 Sqdn, dat op 18 november 1941 boven de doopvont gehouden werd. In januari 1942 werd het squadron overgeplaatst naar de operationele basis Breighton, waar het als deel van de 1 Group met Wellingtons vloog. Na een inloopperiode van een tweetal maanden begon men met het serieuzere werk. De eerste missie van het Squadron (Emden) verliep zonder moeilijkheden.

In de avond van vrijdag 13 maart 1942 starten om 19u34 vijf Wellingtons van het 460 RAAF Squadron voor een kleinschalige raid op Oostende. Sgt John 'Siv' Turnock had voor zijn eerste missie de plaats ingenomen als co-piloot van de Wellington Z1251 'UV-X'. De piloot van het vliegtuig was F/Sgt Pat Cooney. Deze Nieuwzeelander was waarschijnlijk op dat moment de piloot met het meeste ervaring in het Squadron. Zijn zus schreef : "We waren thuis met zeven, Pat was de derde oudste. Onze vader stierf toen ik twee jaar was en Pat was net negen jaar, dus hij moest reeds vroeg zijn verantwoordelijkheden opnenemen in het gezin. Na zijn schooltijd leerde hij het vak van meubelmaker. Intussen studeerde hij verder, eigenlijk hoopte hij architect te worden om zo een nieuw huis te kunnen bouwen voor zijn moeder. In 1931 landde er een vliegtuigje in de buurt. Hij schraapte vijf shilling bij elkaar voor zijn eerste luchtdoop. Het was de grootste gebeurtenis in zijn jeugd. Toen kwam de oorlog.

Hij kreeg zijn 'Vleugels' in Nieuw-Zeeland en vertrok op Pasen 1941. Zijn zus Imelda vergezelde hem naar de hoofdstad Wellington, waar hij de trein nam richting Auckland. Hij arriveerde op 29 juni 1941 in het Britse Bournemouth, waarna hij na een stoomcursus op 22 augustus in het 142 Sqdn ingedeeld werd. Op 10 oktober vloog hij zijn eerste missie, als co-piloot, naar Oostende. Er volgden nog operaties met als doel Duinkerken, Brest, Hamburg, Mannheim en Essen."

Op 3 december werd hij naar het nieuwe 460 RAAF Squadron overgeplaatst. Bij de tweede missie, op 12 maart 1942, kreeg hij dus als co-piloot Siv Turnock mee. Siv moest plaatsnemen als zgn. 'dickey-pilot' (een 'dickey'-plaats was een alternatief zitplaatsje in de koffer van een auto, wat wel bij meerdere vooroorlogse modellen ingebouwd was).

Ditmaal hadden de bommenwerpers bommen mee aan boord. Het valt te betwijfelen of de nog onervaren bemanningen wel degelijk de Noord-Franse havenstad Duinkerke bereikt hebben. De Squadron Leader Frenk beweerde na thuiskomst zijn bommen op een 'volledig verlicht, maar niet-geïdentificeerd vliegveld' gedropt te hebben.  Een bemanning moest onverrichterzake met zijn bommen nog aan boord naar Breighton terugkeren, maar tussen Duinkerke en Oostende zag hij hoe een ongeïdentificeerd toestel vanop 3000 voet in vlammen gehuld naar beneden stortte. Door de dichte grondmist verloren ze de gedoemde bommenwerper uit het oog.

De Wellington Z1251 UV-X van F/Sgt Patrick Cooney werd ter hoogte van Nieuwpoort getroffen. De bommenwerper explodeerde in een drassig gebied bij de steenbakkerij Florizoone bij de landelijke kustgemeente Sint-Joris. De romp van de machine was diep in de grond geslagen en het afgebroken staartstuk lag er min of meer intakt bij. De staartschutter zat levenloos in zijn koepel. Binnen in de wrakstukken lagen de lichamen van de overige vijf bemanningsleden, waarvan sommigen deerlijk verminkt waren.

Om de lijken te kunnen bergen uit de wrakstukken, moesten de vliegtuigresten uit de grond worden gehesen. De Duitsers deden een beroep op Leon Decoster die met de paarden van landbouwer Devisch de taak moest opknappen. De slachtoffers werden ter plaatse gekist en dezelfde dag nog ter aarde besteld op de gemeentelijke begraafplaats te Sint-Joris.

Siv Turnocks neef Douglas gaat verder : "Op een dag kwam ik van de schoolbus en wandelde ik de winkel van Sivs thuis binnen. Tante Rosa, zijn zus, keek erg bedroefd, sloeg haar arm om me heen, leunend tegen de winkeltoog waar de kranten verkocht werden. Ze vertelde me het droeve nieuws. We hoopten allemaal dat Oom Siv zich verborgen had na een veilige parachutelanding. Zijn bezittingen werden naar onze familie gestuurd; ik kreeg een wollen gebreide sjaal die hij meegenomen had en een zilveren sigarettendoosje met zijn naam erop gegraveerd. Op de keerzijde stond "Van moeder, 1940".

De maanden en jaren vlogen voorbij, tot eindelijk de brief kwam van de Commonwealth War Graves Commission met het bericht dat zijn graf gevonden werd te 'St. Joris Lez Nieuport'. Men zou voor een grafsteen zorgen en men vroeg de familie om een passende epitaaf. Bovenaan kwam het RAAF-insigne, daaronder werden de volgende regels gebeiteld : "404688 Sergeant J.S. Turnock - 13th March 1942 - age 28." Daaronder kwam het kruis, en de inscriptie "The Lord is my Shepherd" ("De Heer is mijn Herder").

Ik had het geluk in de vijftiger jaren anderhalf jaar in Europa door te brengen. Ik werkte meestal in Londen maar toerde ook drie maanden rond op het vasteland. Tijdens de laatste dagen reed ik met een oude schoolvriend op een Lambretta-scooter doorheen België. We zochten een tijdje langsheen de kust naar het graf van Oom Siv. Eindelijk vroeg ik een boer die op het land werkte in m'n beste Frans "Aviator Australienne ?". De man maakte ons met gebaren duidelijk hoe de Wellington naar omlaag kwam en hij bracht ons naar het kerkhof van het dorp. Eindelijk, na veertien jaar was ik terug dicht bij Oom Siv.", aldus Douglas Turnock in 1993.

F/Sgt Cooney, waarnemer Sgt John 'Siv' Turnock, radiotelegrafist Sgt Ian Hart, neusschutter Sgt Jack Woodward, staartschutter Sgt William Pascoe en neusschutter Sgt George Winter rusten nog steeds tussen de overige burgers van Sint-Joris. Over Sgt George Winter is ons bekend dat hij een kantoorbaantje had bij een van de vele 'Welfare Organisations' van zijn geboortestad Bradford.

Voor de weduwe van de 23-jarige Sgt Ian Hart kwam het verlies des te erger aan. Ze waren twee weken voor zijn vertrek naar Engeland in het huwelijk getreden. Voorheen had hij een baan als chemicus, maar na drie jaren dienst bij de artillerie volgde hij zijn oudere broer die zijn weg had gevonden naar de RAAF.

De familie Turnock hield de naam van Siv in ere. Douglas Turnock gaat verder : "In het stadspark van Tweed werden twee bomen voor onze familie geplant als aandenken van beide Turnocks die in een oorlog sneuvelden. Een staat er als herinnering aan Arnold Turnock, die tijdens de Eerste Wereldoorlog bij het Turkse Gallipoli stierf. Hij was Oom Sivs oom. De andere boom staat er voor hem."

En er zal nog generaties lang een vreemde anecdote aan het heengaan van Siv Turnock verbonden blijven. De dag dat de familie het telegram ontving, brak door een sterke wind de tak aan het tuinhuis.

Datum: 
13/03/1942
Serienr. / Rompcode: 
Organisaties: 
Locatie
Sint-Joris
Nieuwpoort
be
Type Locatie: 
Incident
Bronnen: 
De Decker Cynrik & Roba Jean-Louis: RAF-bommenwerpers boven België 1940-1942, De Krijger, Erembodegem, 1993
correspondentie fam. Turnock
Operations Record Book 460 Squadron, THe National Archives, Kew