Lucien Leboutte D.F.C., onze oudste nachtjager

Met zijn bril, het sigaretje bungelend in zijn mondhoek en de allure van eerder een goedlachse oom dan van een jachtpiloot, was Lucien Leboutte ongetwijfeld één van de markantste Belgische figuren die het Europese luchtruim doorkruiste.

Geboren te Hodistier-Laroche op 5 maart 1898, startte Lucien Leboutte zijn militaire carrière in april 1919. Vijf jaar later werd hij opgenomen in de Militaire Luchtvaart. Hij ontpopte zich als een luchtacrobaat, en in juli 1930 presenteerde hij het publiek dat toegestroomd was voor de vliegshow van Evere de eerste acro-formatie van onze luchtstrijdkrachten : Les cinq doigts du capitaine Leboutte. In een tijd waarin van radiocontact nauwelijks sprake was, moest de formatie zo dicht bij elkaar vliegen opdat de piloten de afgesproken instructies (meestal hoofdgebaren) van Kapitein Leboutte konden zien. Hij kreeg het bevel over de IIde Groep van het 1ste Luchtvaartregiment, maar in januari 1940 werd hij naar Congo gestuurd om er de uitbouw van de Belgische luchtstrijdkrachten rondom Elisabethstad voor te bereiden. Bij de inval in mei 1940 trachtte hij zijn land te vervoegen. Hij strandde in Frankrijk, waar hij deel uitmaakte van een mini-Staf van de Belgische luchtstrijdkrachten. Hij slaagde erin bezet België binnen te trekken en met een list niet als officier door de Duitsers aanzien te worden. Hierdoor ontsnapte hij aan krijgsgevangenschap. Majoor Vlieger Lucien Leboutte ontsnapte in 1941 uit België. Hij trok dwars door Frankrijk, en trok 's nachts te voet over de Pyreneeën. Na twee maanden opsluiting in het kamp van Badajoz belandde hij uiteindelijk in het beruchte kamp Miranda de Ebro. Zoals de meeste Belgen verklaarde ook hij een Franstalige Canadees te zijn. Hij werd als dusdanig opgetekend en zodoende kwam hij op de lijst van de Britse onderdanen terecht die vijf maanden later aan de grens werden gezet in Gibraltar. Vandaar geraakte hij uiteindelijk in Engeland.

Daar aangekomen bewoog hij hemel en aarde om zo vlug mogelijk de rangen van de RAF te kunnen vervoegen. De Belgische Luchtvaartattaché in Londen wou echter niet op zijn wens ingaan en wilde de ervaren Belgische Majoor het bevel geven  over een Belgische school. Toch meldde hij zich aan bij een recruteringscentrum voor gebrevetteerde piloten, maar ondanks zijn talrijke vluchturen en zijn grote ondervinding werd hij afgewezen voor operationele dienst. "Sorry, too old !" Lucien Leboutte was toen reeds drieënveertig, én droeg een bril ! Ontgoocheld maar zeker niet ontmoedigd door deze pijnlijke ondervinding trok hij naar Londen. Hij ging er raad vragen aan een Ardeense vriend, die zijn identiteitskaart vakkundig vervalste. In enkele minuten tijd was hij geboren in 1908.

De nu tien jaar jongere Lucien Leboutte meldde zich drie maanden later bij het recruteringscentrum te Uxbirdge, waar vooral naar nachtjagers gezocht werd. Leboutte kon een omvangrijke carrière in de Belgische luchtstrijdkrachten voorleggen : 1200 vlieguren in het logboek en gewezen bevelvoerder van een jachtsmaldeel. Naar zijn vervalste identiteitskaart werd nauwelijks gekeken en hij kreeg toelating om zich op het medisch onderzoek aan te bieden. Hij werd fit for all aircrew duties bevonden en onmiddellijk in de RAF opgenomen. De graad van Majoor was hij wel kwijt. Lucien Leboutte was nu Pilot Officer (Onderluitenant).

Na een drie maanden durende opleiding op de tweemotorige Oxfords en Bristol Blenheims, maakte hij in Schotland op Bristol Beaufighter zijn scholing als nachtjachtpiloot af in een Operational Training Unit.

In augustus 1942 werd Leboutte naar het 141 Squadron gemuteerd, dat bij het dorpje Ford (Little Hampton) gelegen was. Het was met de lomp uitziende, maar zwaar bewapende Beaufighter dat Leboutte zijn eerste successen als nachtjachtpiloot zal behalen. Aanvankelijk bleven de Beaufighters de Britse kust bewaken - de Britten vreesden immers dat de uiterst geheime boordradars in Duitse handen zouden vallen, maar  in maart 1943 kreeg Leboutte de opdracht om de Franse kust te kruisen en in Bretagne grondaanvallen uit te voeren. Zeer vlug werden zijn vliegerskwaliteiten opgemerkt.

Hij was de enige piloot van 141 Squadron die er in slaagde vier militaire treinen te vernietigen tijdens nachtopdrachten. Andere nachten bracht hij vernielingen aan op vliegvelden, aan schepen, Flakstellingen, opslagplaatsen…

Begin 1944 betekende het einde van zijn eerste tour. Maar Lucien Leboutte wou van geen rust weten en weigerde het Squadron te verlaten. Hij kreeg de toelating om nog eens tien missies te vliegen, op Mosquito dit keer, én met een nieuwe navigator : F/O Joe Mallett. Het was tijdens zijn tweede operatie, tijdens de nacht van 11/12 mei 1944, dat hij de Ju 88 van Wilhelm Simonsohn bij Mechelen neerhaalde. Zijn doorzettingsvermogen, kunnen en vooral zijn moed - vrij ongewoon voor een vliegenier die zijn 46ste kaarsje uitgeblazen had, dwongen overal respect af. Er werd gefluisterd dat hij de oudste operationele piloot was van de geallieerde strijdmachten. Op 24 mei 1944 kreeg hij het Distinghuished Flying Cross. De week daarop werd hij "in ere hersteld". Hij "sprong" over de graad van Majoor, die hij voor zijn indiensttreding bij de RAF had, en werd meteen van Flight Lieutenant naar Wing Commander (Luitenant Kolonel) gepromoveerd. Hij had dan 37 missies op zijn actief staan.

Bij de bevrijding van België werd hij opgenomen in de SHAEF.

Het einde van de vijandelijkheden was nu nabij. Alle Belgen die in de RAF-gelederen streden, werden vanaf mei 1945 samengebracht in de Belgian Section of the RAF en kregen een Belg als bevelhebber : Group Captain (Kolonel) Lucien Leboutte.

In België bleef er op dit tijdstip niets meer over van het vooroorlogs Militair Vliegwezen. De Belgische regering besliste dan ook terecht de "Belgian Section" binnen de rangen van de RAF te laten tot 1 oktober 1946.

Op die dag werd de Belgische Luchtmacht officieel opgericht en voor de eerste maal in haar geschiedenis werd zijn een autonome macht : van "Vijfde Wapen" werd zij Luchtmacht onder het bevel van een Stafchef : Kolonel Vlieger L. Leboutte D.F.C. In 1956 werd hij op rust gesteld. Op 28 oktober 1988 overleed Lucien Leboutte te Brussel, 90 jaar oud.

 

Personalia: 
Leboutte Lucien
Locatie


Bronnen: 
De Decker Cynrik & Roba Jean-Louis: Doelwit: Leuven, De Krijger, Erpe, 1998