De Aalstenaar Karel Mertens, zoon van Hector en Maria De Raedt, begon zijn militaire carrière in het 4de LinieRegiment in 1935. Karel volgde als luitenant een waarnemerscursus te Evere, waarna hij ingedeeld werd in het 9de Smaldeel te Bierset, dat op Renard 31 vloog. Maar de Aalstenaar wenste echter zelf te vliegen, en in januari 1940 was hij in de vliegschool.
Bij het begin van de vijandelijkheden werd de vliegschool geëvacueerd, en via Frankrijk en Marokko arriveerde hij op 4 augustus in Groot-Brittannië, waar hij meteen als vrijwilliger in de RAF dienst nam.
In november begon dan de eigenlijke pilotentraining te Peterborough. Vooral naar het einde toe werd de training erg zwaar. In zijn Operational Training Unit maakte hij nog op 3 juli een voorval mee dat een diepe indruk naliet bij de Belgische piloten. Het was slecht weer die dag en de instructeur was weer eens onberekenbaar. Hij had een witte lijn op de landingspiste getrokken en zijn piloten afgedreigd : op al wie bij het landen over die witte lijn zou komen, zou hij schieten. "Die is gek", zeiden Karel Mertens en zijn vrienden onder elkaar. Toen de vier Belgen die dag opstegen om aan "cloudflying" te doen (vliegen bij zwaar wolkendek), wisten ze waar ze aan toe waren : straks niet landen over de witte streep !
In feite waren ze voor die oefening met zes aangeduid, doch de twee Britten vonden al vlug een excuus om uit de wolken weg te blijven. Er bleven dus vier Belgen over : Muller vormde een duo met Karel Mertens, René del Marmol met Guy Dupret.
Al vlug raakte Muller Karel Mertens in de wolken kwijt. Vruchteloos probeerde hij hem over de radio weer tot bij zich te krijgen en noodgedwongen keerde hij naar zijn basis terug... daar hoorde hij dat del Marmol en Dupret niet teruggekeerd waren... niet ver van elkaar en rond hetzelfde moment waren beiden met hun Spitfire I's in de bergen van Noord-Wales te pletter gestort...
Het waren de laatste beproevingen van de Belgen, enkele weken later werd Karel Mertens in het 64 Sqn ingedeeld. Dit Squadron had actief deelgenomen aan de Slag om Engeland, en was nu naar de Schotland overgeplaatst om uit te rusten en 'nieuw bloed' te krijgen. Dit waren vooral buitenlanders, waaronder heel wat Belgen, die net hun opleiding achter de rug hadden.
Karel vloog er vanop de basis Drem, in Schotland, waar het Spitfire IIA's instond voor de luchtverdediging van de Caledonische heuvels. De Belgen en hun Spitfires moeten er Edinburgh en de haven van Rosyth beschermen, waar heel wat marine-eenheden liggen. Het Squadron opereerde tevens vanop Turnhouse, waar in september twee Belgen arriveerden die één van de spectaculairste ontsnappingen in de Belgische geschiedenis ondernomen hadden : Michel Donnet en Léon Divoy waren immers in juli van de jaar erin geslaagd een Belgische SV-4 op te lappen en ermee naar Engeland te vliegen. In zijn boek "Ik vloog voor de vrijheid" beschreef Mike Donnet zijn aankomst in het 64ste : "Een reeks bakstenen gebouwen vormt het kamp van Turnhouse. We worden aan een reeks hoffelijk officieren met groten snorren voorgesteld... Plots herken ik tot mijn grote verrassing een oud-waarnemer uit het 9de Smaldeel van Bierset, Mertens... We vallen in elkaars armen en verheugen ons over dit blijde weerzien."
In de maand november was de Schotse rustperiode achter de rug en werd het squadron weer naar de heksenketel van het zuiden overgeplaatst. De Spitfire II's werden achtergelaten en op Hornchurch stonden hen nieuwe Spitfire V's te wachten. De Luftwaffejagers waagden zich doorgaans niet meer boven de Britse eilanden en het was de Royal Air Force die nu het heft in eigen handen nam. Ook het 64 Squadron zou ingezet worden voor 'sweeps' boven Noord-Frankrijk. Karel Mertens totaliseerde er 27 missies, doorgaans waren het escortes van scheepskonvooien.
In het voorjaar van 1942 had hij voldoende operationele vlieguren opgetekend en had hij een operationele 'tour' afgerond.
Men stelde hem voor instructeur te worden. Hiervoor zou hij eerste een cursus volgen in de Combined Flying School.
Op 27 april 1942 kwam hij in de 7 (Pilot) Advanced Flying Unit terecht, een eenheid die in te Peterborough gevormd was. Hier werden jonge piloten op Miles Master II gevormd. Karel Mertens werd Flight Lieutenant en kreeg in februari het bevel over het RAF Station Sibson, een vliegveld in Cambridgeshire. Aan het eind van het jaar 1944 kreeg hij het bevel over een hele vliegschool, de 7 Service Flying Training School. Als Squadron Leader tenslotte diende hij in de Belgian Air Training School van de Royal Air Force, die niet onbelangrijk zou zijn bij de oprichting van de Belgische Luchtmacht.
Karel Mertens bleef in de Luchtmacht tot aan zijn opruststelling als luitenant kolonel in 1968.