Dornier 215 bij Wannegem-Lede

Op maandag 20 mei 1940 waren vijf Britse Hawker Hurricane van de “B” Flight van 213 Sqdn , en drie van 79 Sqdn  van op hun vliegveld te Merville (F) opgestegen om steun te verlenen aan de grondtroepen die langsheen de Schelde stonden opgesteld tussen Doornik en Oudenaarde.

Flt Lt Widge Wight, leider van de formatie die met de Hurricane met serial P2795 vloog, schreef later in zijn verslag (vrij vertaald uit het Engels):

“Boven Kortrijk ontplofte een granaat van het luchtdoelgeschut op een hoogte van 10.000 voet (ongeveer 3.300m - nvds). Daardoor werd mijn aandacht gevestigd op een Do 17 die zowat op die zelfde hoogte vloog. Ik klom achter hem aan en opende het vuur op zijn rechter motor die weldra een sliert witte rook en olie achter zich liet. Daarop mikte ik op de linker motor die op zijn beurt witte damp uitspuwde. Na een lang salvo te hebben gelost op de romp, brak ik mijn aanval af. De stukken vlogen er letterlijk af. “Doorzeefd met kogels”, zei Atkinson, m’n nummer 2, toen hij op zijn beurt het gevecht staakte. Het vijandelijke vliegtuig werd door andere piloten opgemerkt toen het 20 miles verder neerstortte. Mijn toestel was helemaal bedekt met olie”.

Flt Lt Widge Wight, Pilot Officer Harry Atkinson (P2673) en Pilot Officer Max Sizer (P2802) van Sqdn Nr 213 waren niet de enigen die de Dornier aanvielen. Ook Sergeant Alf Whitby (P2698) van Sqdn Nr 79 nam hem onder vuur. Zijn rapport luidde als volgt:

“Dornier Do 215 gezien die even vóór de granaatontploffingen van de luchtafweer vloog. De leader viel aan en het vijandelijke vliegtuig zwenkte naar het oosten. Ik sloot hem de weg af en loste een salvo, hem zo verplichtend terug naar het noorden te vliegen. Kort daarop koos hij terug de oostelijke richting en ik ledigde mijn laders op de machine om haar terug de pas af te snijden”.

Sergeant Whitby sloeg de nagel op de kop toen hij de vijandelijke kist identificeerde. Het Duitse toestel was inderdaad een Dornier Do 215B van 3./Aufklärungs Gruppe Oberbefehlshaber Schule der Luftwaffe) die van een verkenningsvlucht in de regio Douai – Arras terugkeerde en die zogezegd in de nabijheid van Doornik crashte. Een andere bron geeft aan dat de Do 215 met code L2+MS in Moeskroen, op een woonwijk viel. .

In feite geven de twee bronnen een verkeerde crashplaats aan. Toen ik in het voorjaar van 2008 wat informatie zocht over de crash van een “Thunderstreak” die in Wannegem-Lede was terecht gekomen, ontmoette ik Charles Thomaes uit Lede. Deze persoon was als knaap reeds erg geïnteresseerd in de luchtvaart. Hij vertelde mij dat er in de maand mei 1940 een Duits vliegtuig gevallen was op de Vaddenhoek. Hij bezat daar zelf een fotootje van die zijn vader destijds had gemaakt. Op de romp van het toestel, dat een Dornier bleek te zijn, konden we met wat goede wil de letters en cijfers (?)2+MS ontcijferen. De eerste letter ontbrak maar na raadpleging van gespecialiseerde litteratuur bleek dat het cijfer 2 kon wijzen op een toestel dat bij een Aufklärungs Gruppe hoorde.

Charles Thomaes meende zich te herinneren dat het wrak dat in de nabijheid van het huis van Jefke Dhondt, dwars over de beek lag, met de staart op Ooike en met de romp en de vleugels op Wannegem-Lede, helemaal doorzeefd was met kogels. Volgens hem werd er ook van op de grond naar de Dornier geschoten. In de nabijheid van het vliegtuig zag hij drie terpjes waarop kruisjes geplant waren. Dit laatste werd ook bevestigd door René Lodifié, eveneens uit Wannegem-Lede.

Oscar Dhondt die toen in Wannegem-Lede woonde, wist ons het volgende mede te delen: “In de vroege morgen van maandag 20 mei, kwam een Dornier Do 215, die door Britse vliegtuigen achtervolgd werd, in scheervlucht aangevlogen vanuit de richting Kruishoutem. Na het onthoofden van een rij wilgen, waardoor hij een draai van 180° maakte, plofte het Duitse toestel tegen de grond aan de Leedse Beek die op Vaddenhoek de grens vormt tussen Wannegem-Lede en Ooike”.

Een Belgische soldaat die getuige was van de crash, schreef in zijn dagboek:

“In de omgeving van Ooike-Oudenaarde wordt door de Engelsen een Duits vliegtuig neergeschoten. Er zijn vier bemanningsleden aan boord. Drie dood en een gevangen. De piloot, blijkbaar in de lucht dodelijk getroffen, de andere twee door Belgische soldaten omgebracht na de noodlanding. Een bemanningslid door de Engelsen ontzet en gevangen genomen"

Na de landing moet er inderdaad uit het vliegtuig geschoten zijn. Daarop namen de toegesnelde Belgische militairen het gevallen toestel onder vuur. Twee van de drie overlevende Duitse vliegeniers werden gedurende de schietpartij gedood. De derde zou ook afgemaakt geweest zijn indien tussenbeide gekomen Britse soldaten hem niet uit de handen van de woeste Belgen hadden gehaald. Onze piotten, die zelf al veel kameraden hadden zien sneuvelen, begroeven met weinig eerbied de drie stoffelijke overschotten in ondiepe kuilen, die nabij het wrak van het verkenningsvliegtuig gegraven werden.

Later, toen de Duitsers heer en meester waren over de streek, werd een padje aangelegd dat naar de tijdelijke begraafplaats leidde en die op de hoofdweg was aangeduid door een richtingsaanwijzer waarop het opschrift “Kriegsgreiber” stond.

De omgekomen vliegeniers konden dankzij de heer Dhondt geïdentificeerd worden als zijnde:

Gefreiter SHORN Heinz 53506/56, geboren op 5 februari 1919 te Leverkusen. Eerst ter plaatse begraven en in 1941 overgebracht naar de gemeentelijke begraafplaats te Ronse (graf 305) All 8947;

Ltn KIPPLE Eberhart 57005/35, geboren op 26 juni 1914 te Allenstein. Eerst ter plaatse begraven en in 1941 overgebracht naar de gemeentelijke begraafplaats te Ronse (graf 253) All 8681;

Uffz MERTGEN Kurt, geboren op 8 februari 1914 te Ehlgert / Krs Zeuwied. Ter plaatse begraven en dan eveneens naar Ronse  overgebracht (2e All 8596).

Ze behoorden alle drie tot de 3./Aufklärungs Gr.Ob.Sch.d.L.

Het vierde bemanningslid, Uffz LUTHER E., die uiteraard tot dezelfde eenheid behoorde, werd door de Britten krijgsgevangen genomen.

Toen de vliegeniers in 1941 naar de begraafplaats in Ronse werden overgebracht, was de jonge Leon T’sjoen aanwezig bij de ontgraving. Hij woonde toen in Wannegem-Lede.waar zijn vader brouwer was. Heden woont hij in Deinze vanwaar hij ons via de heer Rik Castelain de hierna volgende tekst stuurde.

“Betreffende de val van een Duits vliegtuig in mei 1940 kan ik u het volgende mededelen. Het was een tweemotorig licht bombardementsvliegtuig merk Dornier, afgeschoten en beland in de Leedse Beek, deze zijnde de grens tussen Wannegem-Lede en Ooike. De piloot werd in de omgeving begraven en werd nadien, einde september of begin oktober opnieuw opgegraven en kreeg zijn laatste rustplaats in Lommel. De ouders van de afgeschoten piloot waren aanwezig en ik tevens. Hij lag begraven onder een heel dun laagje aarde, het lichaam was bijna volledig opgeteerd maar zijn mooie blonde haren waren ongedeerd”.

Het is in feite pas juni 1948 dat de stoffelijke overschotten van de Duitse vliegeniers naar het Duits Militair Kerkhof van Lommel getransfereerd werden; Kipple op 17 juni Gr 404 / P 25, Mertgen op 22 juni Gr 319 / P25 en Shorn op 23 juni Gr 89 / P 26.

De heer T’sjoen schrijft verder:

“Het Duitse vliegtuig is natuurlijk van al wat nuttig was beroofd geweest. De benzinetank zat vervat in een dubbele laag bestaande uit aluminium. Tussen de beide lagen zat een viskeuze pasta en alles was omhuld door een Amerikaans buffellederen omhulsel. Dit belandde tenslotte in de handel, onder andere bij Arsène Debaere, schoenmaker in de Leopoldlaan te Oudenaarde. Hij heeft er mij een paar extra voetbalschoenen uit gemaakt. Ik was dan ook bekend als “T’sjoen mee zijn witte schoen”.

Het wrak van de Dornier bleef daar weken liggen tot het door de Duitsers, met bijlen in stukken gekapt en weggevoerd werd.

Datum: 
20/05/1940
Locatie
Vaddenhoek
Wannegem-Lede
be
Type Locatie: 
Incident
Bronnen: 
Lecomte Georges; Luchtvaart boven het arrondissement Oudenaarde (manuscript)
De Decker Cynrik & Roba Jean-Louis: Mei 1940 boven België, De Krijger, Erembodegem, 1992
Cornwell Peter; The Battle of France, then and now – The Merws, Hobbs Cross House, Old Harlow, Essex – 2007
Gesprek met Oscar Dhondt op 2 maart 2010, Dagboek Joseph Mertens, soldaat 10TTR 10DI., Gesprek met Oscar Dhondt op 2 maart 2010, Brief van de heer Leon T’sjoen dd 11 november-2009, gericht aan de heer Rik Castelain.