Ballonexperiment te Heverlee

Jan Pieter Minckeleers (Maastricht 1748-1824) was professor natuurkunde aan de universiteit van Leuven. In zijn laboratorium in de Tiensestraat ontdekte hij dat door verhitting van steenkool, zonder aanwezigheid van zuurstof, een brandbaar gas ontsnapte dat lichter was dan lucht. De generaties daarna zou deze uitvinding van groot belang zijn, aangezien hiermee de straatverlichting kon gerealiseerd worden. In alle steden werden "gasfabrieken" opgetrokken die tot lang in de 20ste eeuw voor energievoorziening zorgden.

De Leuvense professor realiseerde meteen dat "zijn" gas ook de beste vervanger was voor het tot dan toe voor luchtballons gebruikte waterstof. Op 21 november 1783 organiseerde hij in het park van het Arenbergkasteel te Heverlee de eerste ballonopstijging met steenkoolgas. Het was immers hertog Engelbert van Arenberg die Minckeleers' mecenas was. De ballon landde uiteindelijk bij Zichem, een afstand van 25 kilometer. Minckeleers mag hierdoor beschouwd worden als een belangrijke wegbereider voor de luchtvaart.

"Stadsgas" speelde dus een belangrijke rol in de luchtvaart. Aangezien de Britten een pioniersrol vervulden bij het verlichten met dit gas van hun geïndustrialiseerde steden, was het daar dat de eerste maal met dit gas een ballon gevuld werd. Dit gebeurde op 19 juli 1821, ter gelegenheid van de kroning van koning George IV. Charles Green steeg op met de Coronation Balloon, voor de eerste maal gevuld met Mickeleers' steenkoolgas. Het park waar dit gebeurde werd naar hem genoemd, Green Park langsheen Piccadilly Circus is elke toerist bekend. Tot in de jaren '60 van de 20ste eeuw werden luchtballons steeds gevuld met dit gas. Pas sinds de jaren 1970 werden terug heteluchtballons gebouwd, die vandaag op zomeravonden het luchtruim kleuren.

In Heverlee staat een standbeeld van Minckeleers nabij de gebouwen van de faculteit Toegepaste Wetenschappen van de Katholieke Universiteit Leuven. In het centrum van de universiteitsstad is een straat naar hem vernoemd. Een standbeeld van de natuurkundige, vergezeld door de hertog, kijkt nog steeds vanop het Kantineplein in de richting van het grasperk voor het kasteel.

 

Datum: 
21/11/1783
Personalia: 
Minckeleers Jan Pieter
Locatie
Kantineplein
Heverlee
be
Type Locatie: 
Incident
Patrimonium
Bronnen: 
La Conquête de l'Air, juli 1924